İnternet Ortamındaki Yayınlar Bakımından Düzeltme ve Cevap Hakkı
Cevap ve düzeltme hakkı (tekzip); yalan veya kişilik haklarını ihlal eden haberlerin en kısa sürede düzeltilmesini ve yanıtlanmasını sağlayan bir hukuk yoludur. Kişilik hakkı dediğimiz kavram ise; kişiyi var eden, kişiliğini serbestçe geliştirmesini sağlayan, diğer kişilerden farklılığını temin eden bütün değerler üzerindeki haktır. Ancak teknolojik gelişmelerin sonucu olarak internet ortamında yapılan yayınlar nedeniyle kişilerin hak ihlalleri ile karşı karşıya gelmesi nedeniyle internet ortamında yapılan yayınların gerçeğe aykırı olması ya da kişilerin şeref ve haysiyetlerinin ihlal edilmesi halinde de düzeltme ve cevap hakkının kullanılması gerekir. Düzeltme ve cevap hakkının kullanılması kitle iletişim araçlarına göre farklılık göstermekte olup özellikle medya araçları yoluyla yapılan açıklamalar geniş kitlelere hitap etmekte ve inandırıcılıkları açısından insanlar üzerinde daha güçlü etki yapmaktadır.
İnternet ortamında yapılan söz konusun ihlallere karşı düzeltme ve cevap hakkı 5651 sayılı İnternet Ortamından Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’un 9. Maddesinde düzenlenmiştir. Ancak bu düzenlemeye 06/02/2014 tarihinde 6158 sayılı kanunun 93. Maddesiyle değişiklik getirilmiştir. Daha önce madde başlığı düzeltme ve cevap hakkı iken değişiklikle birlikte içeriğin yayından çıkarılması ve erişimin engellenmesi olmuştur. Ayrıca kanunkoyucu konuyu içerik olarakta mevcut düzenlemeden farklı daha ayrıntılı bir şekilde ele almıştır. İnternet ortamında yer alan bir içerik nedeniyle hakları ihlal edildiğini iddia eden kişi; içerik sağlayıcısına, buna ulaşamaması halinde yer sağlayıcısına başvurarak kendisine dair içeriğin yayından çıkarılmasını isteyebileceği gibi doğrudan sulh ceza hakimine başvurarak içeriğe erişimin engellenmesini isteyebilir. Bu talebi alan içerik veya yer sağlayıcısı kendisine ulaştığı tarihten itibaren 24 saat içinde talebi yerine getirmelidir. Sulh ceza hakimine başvurulduğu takdirde internet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenlerin talepleri doğrultusunda hakim erişimin engellenmesine karar verebilir.
Hakim erişimin engellenmesi kararını yalnızca kişilik haklarının ihlalinin gerçekleştiği yayın, kısım, bölümle ilgili olarak içeriğe erişimin engellenmesi yöntemiyle verir ve zorunlu olmadıkça internet sitesinde yapılan yayının tümüne yönelik erişimin engellenmesi kararı verilemez. Ancak hakim URL adresi belirtilerek içeriğe erişimin engellenmesi yöntemiyle ihlalin engellenemeyeceğine kanaat getirmesi halinde gerekçesini de belirterek tüm yayına yönelik karar verebilir. Söz konusu değişiklikle artık tüm engelleme kararları Erişim Sağlayıcıları Birliğine gönderilecektir.
Sulh ceza hakimi talebi 24 saat içinde duruşma yapmaksızın karara bağlar. Sulh ceza hakiminin kararına karşı CMK hükümlerine göre itiraz yoluna gidilebilir. Birlik tarafından erişim sağlayıcısına gönderilen içeriğe erişimin engellenmesi kararının gereği derhal en geç 24 saat içinde erişim sağlayıcısı tarafından yerine getirilir. Sulh ceza hakiminin kararını yasal şartlara uygun olarak ve süresinde yerine getirmeyen sorumlu kişi, beş yüz günden üç bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
Sonuç olarak düzeltme ve cevap hakkı, basın özgürlüğünün kötüye kullanılmasını engellemek amacıyla, ilgili kişi veya kuruluşlara aynı araçlardan yararlanarak düşüncelerini açıklama, kendilerini savunma, yanlış beyanları düzeltme imkanı sağlayan bir hak olup hakları ihlal edilen kişiler bu yol ile mağduriyetlerini giderebilirler.
Av. Tuğba YILMAZ
ÇABA HUKUK BÜROSU